PlugPlug Veluwe bikepacker: hét gravelwalhalla van Nederland

Tussen Zwolle en Arnhem ligt een pretgravelregio, met eindeloze heidegebieden en machtige beukenbossen die doorsneden worden door kilometerslange gravelwegen van de meest knisperende soort. Deze PlugPlug Veluwe Bikepacker neemt je meer dan 200 kilometer op sleeptouw door hét gravelwalhalla van Nederland.

Lees het uitgebreide routeverslag onder de algemene info of download nu al de gravelroute van PlugPlug Veluwe Bikepacker.

Alle info over PlugPlug Veluwe bikepacker gravelroute

• Startlocatie: Otterlo (Nederland)

  
  

• Route: 224 kilometer, 80% onverhard, 1200 hoogtemeters.

  
  

• Wanneer fietsen: Deze route trekt door het Kroondomein en is daarom niet te fietsen tussen 15 september en 24 december. De rest van het jaar blijft ze vlot berijdbaar.

  
  

• Roadbook: Bij je download ontvang je een digitaal roadbook met alle info over de route, suggesties voor bevoorradingsplaatsen, enz.

  
  

• Kostprijs: Je betaalt €10. Door deze bijdrage éénmalig te betalen heb je levenslang gratis recht op updates van de route en kom je onderweg niet voor verrassingen te staan. Je hebt geen vignet nodig.

Download de gravelroute PlugPlug Veluwe Bikepacker of lees onder de kaart verder.

Tijdens de PlugPlug Veluwe Bikepacker krijg je een staalkaart van al het moois dat de Veluwe te bieden heeft. Elk deelgebiedje heeft z’n eigen charme. Met namen als Planken Wambuis, Deelerwoud of Loenermark doen ze dromen van verre buitenlanden. Ook de natuurpracht doet vaak erg on-Nederlands aan.

Op de Veluwe krioelt het van de grindwegen en de gravelvriendelijke paadjes. Als er al een parcoursbouwerparadijs is, dan ligt het hier. Er ligt zoveel lekkers op gravelaars te wachten dat voor elke kaarsrechte weg door de heide toch nog een alternatief door een eeuwenoud beukenwoud te vinden is. Uren en uren puzzelde ik tot het perfecte parcours zich in m'n hoofd uitkristalliseerde.

Let wel: deze bikepacker route trekt door het Kroondomein. Dat is elk jaar van 15 september tot en met 24 december afgesloten voor recreanten. Wil je in deze periode de Veluwe op de gravelbike verkennen? Dan kies je best voor de korte routes van 89 of 125 kilometer van PlugPlug Veluwe. Die vermijden het Kroondomein en zijn daardoor heel het jaar rond berijdbaar.

Radio Kootwijk

De route van de PlugPlug Veluwe Bikepacker start in Otterlo, op amper twee uur autorijden van Antwerpen. Omdat je daarna veel meer uren in de pure natuur verdwijnt, sla je hier best nog wat proviand in. Tip van een vriend: de lokale bakkerij herbergt twee portalen. Een blauw deurtje links met daarboven "bakkerij" en een rood deurtje rechts met daarboven "verwennerij". Welke zot kiest dan toch voor de appelflappen?

Op gravelverwennerij hoef je gelukkig niet lang te wachten. Na acht kilometer door de velden, draai je Boswachterij Kootwijk in. Met heide, sparren, eiken en het grootste stuifzandgebied van West-Europa gaat het niet alleen om een gigantisch, maar ook om een erg gevarieerd gebied. Slechts één constante: champagnegravel!

Midden in de natuur slaat Radio Kootwijk je met verstomming. Het intrigerende complex huisvestte decennialang de zendapparatuur voor de communicatie met de overzeese koloniën in Nederlands-Indië. Via de lange golf klonk het bijna 100 jaar terug al van “Hallo Bandoeng, hoort u mij?”.

Vanuit het Kootwijkerzand trek je naar het Caitwickerzand en het Wilde Kamp. Na deze stuifzand- en duinengebieden trek je de beukenbossen van het Speulder- en Sprielderbos in. Nog geen veertig kilometer afgelegd en toch al zoveel verschillende landschappen die doorkliefd worden grandioze gravelwegen. De kracht van de PlugPlug Veluwe Bikepacker zit in de variëteit aan landschappen en de kwaliteit van de gravelwegen.

Landgoederen en kroondomeinen

Tijdens de Industriële Revolutie ruilden vele rijke Nederlanders hun woningen in de stad om voor een optrekje op het platteland. Verschillende van die landgoederen kan je vandaag de dag ook met de fiets bezoeken. Op landgoed Oud Groevenbeek fiets je bijvoorbeeld langs een boerderij uit 1870 en een art-nouveau landhuis uit 1907.

Meteen daarna duik je weer diep de natuur in. Bij Ermelo trekt een grindlint een streep door de Groevenbeekse Heide. Een beetje verder dartelt een single track bijna twee kilometer lang over de Ermelose Heide. De afwisseling zit dus niet enkel in de landschappen, maar ook in de ondergrond en de types onverharde wegen. Maar waar je ook fietst: deze route is voor de volle honderd procent op maat van gravelbikes!

In de buurt van Uddel betreed je langs de Hoffer Grindweg Kroondomein Het Loo. Zoals de naam al doet vermoeden is er nog steeds een sterke band tussen het grootste landgoed van Nederland en de koninklijke familie. Het koninklijk gebied beslaat een royale oppervlakte van meer dan 20.000 voetbalvelden. "Misschien wel de enige plek in het land waar u nog kunt verdwalen", aldus de website.

Verdwalen zal je met de GPX van de PlugPlug Veluwe Bikepacker niet doen. De pijltjes op je GPS-toestel gidsen je juist langs de meest grandioze gravelwegen van het landgoed. Onze favoriet? Dat is wellicht de Paalweg. Op en af en op en af. Veel meer kan een gravelweg niet op een achtbaan lijken. Kriebels in de buik gegarandeerd!

De hoogste waterval van Nederland

Op de Veluwe fiets je soms uren door het groen (of het paars) zonder ook maar een dorp te passeren. Voor vertrek bestudeer je dan ook best het roadbook. Zo weet je dat je rond kilometer 87 een bakker, een supermarkt en een fietsenmaker kan vinden in Elspeet en dat je minstens 20 kilometer moet fietsen voor je nog eens een restaurant passeert in het pittoreske Hoog-Soeren. Daar reikt het grind zelfs nog tot aan de kerkdeur!

Je fietst nu in de rand van Apeldoorn, maar van verstedelijking merk je eigenlijk amper iets. Een jolige single track deint bijvoorbeeld over de heidegolven van de Hoog Buurlose Heide. De natuurpracht is hier bijna even overweldigend als de gravelpret. Net toen ik passeerde zagen twee tienjarigen met een verrekijker om hun hals een roodborsttapuit vliegen. "En daar zit een ree. En een vos. Of een wolf."

Hoewel het op de Veluwe wemelt van de gravelwegen, is elk pad toch al in een route van één of andere lokale parcoursbouwer opgenomen. Op het stuk dat nu komt doe ik m’n best om al die parcoursbouwer de loef af te steken. Ik kies hier namelijk niet voor single tracks met wortel- en modderstroken, maar voor frivole gravelwegen die de flow in de route houden. Op zoek naar gravel? Even Apeldoorn bellen!

In Beekbergen kom je zo, na 145 kilometer, toch nog eens in de buurt van een bebouwde kom. Snel daarna duik je weer de natuur in. Langs een afwateringskanaaltje lijk je wel in een canyon, met waterval en al. In 1888 schreef de reisschrijver Jacobus Craandijk hierover het volgende: "Het is geen Zwitsersche of Noorweegsche bergstroom, die donderend neerstroomt langs magtige klippen en wolken van schuim doet opstuiven in zijn geweldige verbolgenheid.” Toch weet de hoogste waterval van Nederland anno 2025 nog te verbazen!

De mooiste gravelweg van Nederland?

Je hebt al zoveel moois voor de wielen gekregen, en toch durf ik stellen dat de meest indrukwekkende stukken van de hele route nog moeten komen. Eerst verdwijn je op de Loenermark helemaal in de natuur. Fenomenale grindwegen doorklieven er uitgestrekte heidevelden en bossen. Wie kan weerstaan aan de verleiding om hier VlugVlug door te flitsen, spot misschien wel een edelhert, een adelaarsvaren of een heideknotszwam.

In het Deelerwoud krijg je volgens velen de mooiste gravelweg van Nederland voor de wielen. Een kaarsrecht grindlint trekt dwars door een stukje vijfsterrennatuur langs een paar dode bomen. Een lokale parcoursbouwer doopte dit om tot het Nationaal Gravelmonument.

Zelf was ik in het Deelerwoud tijdens een mistige, winterse verkenning nog meer onder de indruk van de raven. Terwijl er in heel Nederland minder dan 200 broedparen zijn en er in Vlaanderen tot 2018 zelfs geen enkel nest was, zag ik er hier tientallen in een boom bivakkeren. Blijkt dat het Deelerwoud de winterverzamelplaats is voor de Nederlandse populatie. De vogels worden aangetrokken door de karkassen van grote grazers die onder andere door wolven worden achterlaten. Nationaal Gravel Monument? Of National Geographic?

Langs de Arnhemse Heide en de Koningsheide stamp je door naar de zuidrand van de Veluwe. Hier trap je weer door majestueuze kasteeldomeinen die de grandeur van lang vervlogen tijden ademen. Over adem gesproken: je longblaasjes mogen hier iets meer aan het werk. De hellinkjes worden kwellinkjes. De natuurschat blijft overrompelend.

Het parcours van de PlugPlug Veluwe Bikepacker maakt hier nog wat lusjes door de pracht en praal. Elke vierkante kilometer heeft hier z’n eigen karakter. Domein Hoog Erf kent een paar prachtige dreven door een open landschap. Op domein Lichtenbeek fiets je op een guitig slingerpad aan de bosrand. En op domein Warnsborn maak je nog eens kennis met de heide. De vistavariatie is op dit stuk van de route het grootst.  

Om terug in Otterlo te geraken, stuurt de GPS je nog kilometers door bos en hei. Het orgelpunt van het parcours is het vijfsterrengrind van Planken-Wambuis. Geniet hier nog een allerlaatste keer van de rust en de stilte. Even verder wacht de bewoonde wereld je weer op...

Besluit

Na 224 gravelkilometers van het allerhoogste niveau, sta je terug bij start. Ik ben erg benieuwd naar jullie ervaringen, maar mijn besluit was alvast kristalhelder. Als buitenlanders me vragen waar in België ze eens moeten gravelen, dan stuur ik ze naar PlugPlug Zoniënwoud of PlugPlug Hoge Venen. In Nederland zou ik niet twijfelen over de Veluwe.

De PlugPlug Veluwe Bikepacker lijkt me het ideale kennismakingspakket voor deze pretgravelregio. Je verdwijnt lang genoeg in het groen om ontzag te krijgen voor de enorme afmetingen van dit natuurgebied. Toch krijg je onderweg duizend verschillende indrukken van minstens vijftig tinten groen en paars. En dat allemaal op grindstroken van de bovenste plank. Hét gravelwalhalla van Nederland!

Bemachtig nu het routepakket van de PlugPlug Veluwe Bikepacker.

Tekst: Nick Schuermans

Foto’s: Joyce Verdonck en Nick Schuermans